سقوط یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۸۷-۸ دریملاینر متعلق به شرکت هواپیمایی ایر ایندیا، فاجعهای تلخ رقم زد که جان تمامی سرنشینان آن را گرفت؛ جز یک مسافر که به شکلی معجزهآسا نجات یافت. این بازمانده، در حالی که از زنده ماندن خود شاکر است، همزمان با اندوه از دست دادن برادرش دستوپنجه نرم میکند؛ شرایطی که روانشناسان آن را با اصطلاح «عذاب وجدان بازمانده» توصیف میکنند.
افرادی که از سانحههای مرگبار جان سالم به در میبرند، ممکن است با احساساتی مانند گناه، افسردگی یا بیارزشی مواجه شوند، در حالی که بسیاری از آنان بدون درک درست از این وضعیت، از مراجعه به متخصصان سلامت روان خودداری میکنند.
مقررات نقضشده و احتمال خستگی خلبان
طبق مقررات رسمی، خلبانان مجاز به بیش از ۱۰ ساعت پرواز نیستند. اما گزارشها حاکی از آن است که ایر ایندیا بارها این محدودیت را زیر پا گذاشته و در پروازهای بین بنگلور و لندن در تاریخهای ۱۶ و ۱۷ مه، این زمان بهطور آشکارا نقض شده است.
تحقیقات اولیه پیرامون سانحه، احتمال خطای انسانی را مطرح کردهاند. هرچند بررسیها ادامه دارد و شاید مشخص شدن علت قطعی حادثه بیش از یک سال زمان ببرد، اما تاکنون انگشت اتهام به سوی خلبان و کمکخلبان، و نیز واحد برنامهریزی پرواز ایر ایندیا نشانه رفته است. سازمان هواپیمایی هند نیز خواستار برکناری سه مقام مسئول در این بخش شده است.
سودجویی به قیمت جان انسانها؟
عبور از زمان مجاز پروازی تنها مختص ایر ایندیا نیست و در بسیاری از خطوط هوایی دنیا، فشار بر خدمه پروازی به واسطه انگیزههای سودآور اقتصادی گزارش شده است. در حالی که خستگی مزمن خلبانان میتواند زمینهساز تصمیمگیریهای اشتباه و سوانح هوایی شود، برخی ایرلاینها همچنان در برابر مقررات ایمنی مقاومت نشان میدهند.

متأسفانه، صنعت هواپیمایی نیز همچون برخی حوزههای دیگر تحت تأثیر اولویت سود اقتصادی قرار گرفته و این مسئله گاه به هزینهای گزاف برای جان انسانها منجر میشود. با این حال، آگاهی عمومی و نظارت جدی نهادهای مسئول میتواند گامی مهم در جهت پیشگیری از تکرار چنین فجایعی باشد.