درگاه ملی مجوزها اکنون پذیرای درخواست‌های تأسیس شرکت‌های هواپیمایی، از ایرتاکسی و هلی‌کوپتری تا خطوط بار و پروازهای بین‌المللی شده است؛ اقدامی که می‌تواند هم ظرفیت جابه‌جایی کشور را افزایش دهد و هم رقابت در بازار هوایی را تشدید کند. فعال شدن این سرویس الکترونیک، مسیر اداری را کوتاه می‌کند، اما پیش‌نیازهای مالی و استانداردهای فنی سنگینی هم پیشِ‌روی متقاضیان قرار دارد.
چه مجوزهایی باز شده و چه الزامات مالی دارد
درگاه ملی مجوزها اکنون امکان ثبت درخواست برای انواع مجوزهای هوانوردی را فراهم کرده است که از جمله آن‌ها می‌توان به تاسیس شرکت منطقه‌ای، ایرتاکسی، بارهوایی، چارتری و برنامه‌ای داخلی و بین‌المللی و نیز مجوزهای هلی‌کوپتری اشاره کرد. برای جلوگیری از ورود نامناسب بازیگران فاقد توان مالی و فنی، سطح کفایت سرمایه برای هر نوع فعالیت تعیین شده است؛ دامنه این الزامات از حدود ۲۳۰ میلیارد ریال برای ایرتاکسی تا ۸۰۰۰ میلیارد ریال برای خدمات کامل (FULL AOC) متغیر است.
مراحل و شرایط کلیدی پیش از صدور مجوز
در کنار ثبت الکترونیک، متقاضیان باید اسناد و شواهدی از توانایی عملیاتی و تطابق با مقررات فنی ارائه دهند؛ از جمله دریافت تأیید الزامات شیوه‌نامه تأسیس شرکت‌های هواپیمایی (CAD ۳۱۴۰) از دفتر نظارت مربوطه و ارائه سند کفایت سرمایه. علاوه بر این، مدیرعامل شرکت باید تسلط به یکی از زبان‌های رسمی ایکائو—ترجیحاً انگلیسی—داشته باشد تا توان ارتباط فنی و بین‌المللی برقرار شود.
پیامدها و فرصت‌ها برای بازار داخلی
فعال‌شدن امکان الکترونیکی صدور مجوز دو نتیجه مهم به همراه دارد: نخست، کاهش بروکراسی و تسریع در ورود بازیگران جدید که می‌تواند به افزایش گزینه‌های سفر، کاهش قیمت و توسعه شبکه پروازی منجر شود؛ دوم، فشار رقابتی بر شرکت‌های موجود که ممکن است آن‌ها را به بهینه‌سازی خدمات و پایین‌آوردن قیمت‌ها وادارد. با این حال، اگر الزامات نظارتی و کنترل کیفیت به‌درستی اجرا نشود، خطر ورود شرکت‌های کم‌توان و بروز حوادث یا افت کیفیت خدمات افزایش می‌یابد.
توصیه‌های اجرایی برای سیاست‌گذار و متقاضیان
برای بهره‌گیری از فرصت‌ها و کاهش ریسک‌ها، لازم است دو محور همزمان دنبال شود:
- تقویت فرآیند ارزیابی فنی و مالی متقاضیان با استفاده از پنل‌های تخصصی و معیارهای شفاف؛
- طراحی برنامه‌های نظارتی پس از صدور مجوز شامل پایش دوره‌ای عملکرد عملیاتی، ایمنی و پایبندی به استانداردهای بین‌المللی.
این اقدامات تضمین می‌کند که الکترونیکی‌شدن فرایند صدور مجوز نه تنها سرعت ایجاد ایرلاین‌های جدید را افزایش دهد، بلکه کیفیت و ایمنی حمل‌ونقل هوایی کشور را نیز ارتقا بخشد.
راه‌اندازی سامانه صدور مجوز در درگاه ملی، فرصتی ارزشمند برای نوسازی زیست‌بوم هوانوردی کشور است؛ اما موفقیت آن وابسته به ترکیبی از نظارت دقیق، الزامات مالی معقول و تقویت ظرفیت‌های فنی است تا توسعه‌ای پایدار و ایمن در آسمان ایران رقم بخورد.
