تهران، [تاریخ روز جاری] – در دنیای پرشتاب فناوری نظامی، رقابت برای دستیابی به برترین جنگنده‌ها همواره ادامه دارد. بر اساس تحلیل‌های تخصصی تیم AEROTIME و گزارش “تین نیوز” به نقل از “تجارت نیوز”، فهرستی از ۱۰ جنگنده برتر عملیاتی جهان در سال ۲۰۲۵ منتشر شده است. این رتبه‌بندی با در نظر گرفتن ویژگی‌های کلیدی همچون هزینه، قابلیت پنهان‌کاری، شتاب، ظرفیت حمل تسلیحات، سرعت و میزان استفاده جهانی صورت گرفته است. لازم به ذکر است که در این ارزیابی، تنها جنگنده‌هایی که در سال ۲۰۲۵ به طور رسمی در خدمت نیروهای نظامی هستند، مدنظر قرار گرفته‌اند و نمونه‌های آزمایشی یا در حال توسعه از این فهرست خارج شده‌اند.
صدرنشینان میدان نبرد هوایی
- سوخو Su-57 (روسیه): رعدآسای مقرون‌به‌صرفهدر صدر این فهرست، سوخو Su-57 از روسیه قرار دارد. این جنگنده با شتاب بی‌نظیر، ویژگی‌های پنهان‌کاری قابل توجه و قیمتی حدود ۵۰ میلیون دلار، عنوان یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین و در عین حال قدرتمندترین جنگنده‌های مدرن را به خود اختصاص داده است. چابکی فوق‌العاده، ظرفیت حمل تسلیحات و پنهان‌کاری، سوخو-۵۷ را به یک رقیب سرسخت تبدیل کرده است. این جنگنده با نازل‌های رانش برداری سه‌بعدی، قابلیت ابرمانورپذیری دارد و حتی با وجود پنهان‌کاری کمتر نسبت به نمونه‌های غربی، حسگرهای پیشرفته و ترکیب متنوع تسلیحات داخلی و خارجی این کاستی را جبران می‌کنند.
- قیمت: ۵۰ میلیون دلار (امتیاز ۱۰)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۱.۲۰ (امتیاز ۹)
- سطح مقطع راداری: ۰.۱ متر مربع (امتیاز ۷)
- ظرفیت تسلیحات: ۲۲۰۰۰ پوند (امتیاز ۸)
- سرعت: ۲ ماخ (امتیاز ۱)
- تعداد عملیاتی: ۲۲ فروند (امتیاز ۰)
- مجموع امتیاز: ۳۵
- لاکهید مارتین F-35 لایتنینگ ۲ (ایالات متحده): سلطان چندمنظورهدر جایگاه دوم، F-35 لایتنینگ ۲ ساخت لاکهید مارتین قرار دارد. این جنگنده اگرچه از نظر شتاب به پای Su-57 نمی‌رسد و توان حمل تسلیحات F-15EX را ندارد، اما عملکرد متعادل و قابلیت‌های چندمنظوره واقعی آن را بی‌رقیب می‌سازد. از نظر پنهان‌کاری، تنها F-22 از آن پیشی می‌گیرد. F-35 با بیش از ۷۰۰ فروند عملیاتی، ستون فقرات نیروی هوایی آمریکا و بسیاری از متحدان آن را تشکیل می‌دهد و با سطح مقطع راداری معادل یک توپ گلف، از تمام زوایا رادارگریز است.
- قیمت: ۱۰۹ میلیون دلار (امتیاز ۵)
- پنهان‌کاری (نسبت رانش به وزن): از تمام زوایا (امتیاز ۵)
- سطح مقطع راداری: ۰.۰۰۱۵ متر مربع (امتیاز ۹)
- ظرفیت تسلیحات: ۱۸۰۰۰ پوند (امتیاز ۵)
- سرعت: ۱.۶ ماخ (امتیاز ۰)
- تعداد عملیاتی: ۷۱۲ فروند (امتیاز ۴)
- مجموع امتیاز: ۲۸
- چنگدو J-20 “اژدهای نیرومند” (چین): پیشرو پنهان‌کار آسیارتبه سوم به چنگدو J-20، نخستین جنگنده نسل پنجمی بومی چین و یکی از چهار جنگنده پنهان‌کار عملیاتی جهان اختصاص دارد. این جنگنده با توان حمل ۲۴۰۰۰ پوند مهمات، عمدتاً درون بدنه، پنهان‌کاری موثری را ارائه می‌دهد و برای عملیات‌های دوربرد طراحی شده است. J-20 قادر به دستیابی و حفظ سرعت ۲ ماخ بدون استفاده از پس‌سوز است که به آن قابلیت سوپرکروز واقعی می‌بخشد.
- قیمت: ۱۱۰ میلیون دلار (امتیاز ۴)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۱.۰۰ (امتیاز ۴)
- سطح مقطع راداری: ۰.۰۵ متر مربع (امتیاز ۸)
- ظرفیت تسلیحات: ۲۴۰۰۰ پوند (امتیاز ۹)
- سرعت: ۲ ماخ (امتیاز ۱)
- تعداد عملیاتی: ۱۹۵ فروند (امتیاز ۰)
- مجموع امتیاز: ۲۶
سایر جنگنده‌های برتر جهان در سال ۲۰۲۵
- بوئینگ F-15EX ایگل II (ایالات متحده): سنگین‌بارترین و سریع‌ترینF-15EX، ملقب به “کامیون پرنده بمب‌ها و موشک‌ها”، با قابلیت حمل نزدیک به ۳۰۰۰۰ پوند تسلیحات، سنگین‌ترین جنگنده مسلح جهان است. این جنگنده با وجود عدم پنهان‌کاری، با سرعت بی‌نظیر ۲.۵ ماخ وارد میدان شده و به سرعت از آن خارج می‌شود. F-15EX قادر است بیش از ۲۰ موشک هوا به هوا را حمل کند و یک همراه ایده‌آل برای جنگنده‌های پنهان‌کار محسوب می‌شود.
- قیمت: ۹۷ میلیون دلار (امتیاز ۶)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۰.۹۳ (امتیاز ۰)
- پنهان‌کاری: ندارد (امتیاز ۰)
- ظرفیت تسلیحات: ۲۹۵۰۰ پوند (امتیاز ۱۰)
- سرعت: ۲.۵ ماخ (امتیاز ۸)
- تعداد عملیاتی: ۸ فروند (امتیاز ۰)
- مجموع امتیاز: ۲۴
- لاکهید مارتین F-22 رپتور (ایالات متحده): پنهان‌کارترین و گران‌ترینF-22 رپتور با سطح مقطع راداری در حد یک تیله شیشه‌ای، چابک‌ترین و پنهان‌کارترین جنگنده جهان است. اما ظرفیت حمل تسلیحات نسبتاً پایین و قیمت بالای ۱۴۳ میلیون دلار (و هزینه واقعی نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلار) باعث کاهش جایگاه آن در این فهرست شده است. با این حال، F-22 با قابلیت سوپرکروز تا ۱.۸ ماخ و سرعت حداکثر ۲.۲۵ ماخ، همچنان یکی از مرگبارترین جنگنده‌ها محسوب می‌شود.
- قیمت: ۱۴۳ میلیون دلار (امتیاز ۱)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۱.۲۶ (امتیاز ۱۰)
- سطح مقطع راداری: ۰.۰۰۰۱ متر مربع (امتیاز ۱۰)
- ظرفیت تسلیحات: ۱۲۰۰۰ پوند (امتیاز ۰)
- سرعت: ۲.۲۵ ماخ (امتیاز ۲)
- تعداد عملیاتی: ۱۷۸ فروند (امتیاز ۰)
- مجموع امتیاز: ۲۳
- جنرال داینامیکس F-16 فایتینگ فالکن (ایالات متحده): پراستفاده‌ترین و قابل اعتمادترینF-16 فایتینگ فالکن بی‌شک پراستفاده‌ترین جنگنده جهان است، با بیش از ۲۰۰۰ فروند در حال خدمت. با وجود قدمت، به‌روزرسانی‌های مداوم آن را کارآمد و قابل اتکا نگه داشته است. این جنگنده چندمنظوره واقعی، در نبردهای هوایی و ماموریت‌های شناسایی موفق عمل می‌کند و ارزان‌ترین گزینه در این فهرست است.
- قیمت: ۸۰ میلیون دلار (امتیاز ۱۰)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۰.۷۵ (امتیاز ۰)
- پنهان‌کاری: ندارد (امتیاز ۰)
- ظرفیت تسلیحات: ۱۵۰۰۰ پوند (امتیاز ۰)
- سرعت: ۲ ماخ (امتیاز ۱)
- تعداد عملیاتی: ۲۰۸۴ فروند (امتیاز ۱۰)
- مجموع امتیاز: ۲۱
- سوخو Su-35 (روسیه): استاد نبردهای نزدیکسوخو Su-35، با وجود عدم پنهان‌کاری، یکی از قدرتمندترین جنگنده‌های نسل چهارم جهان است. چابکی استثنایی آن ناشی از رانش برداری دوبعدی است و در نبردهای هوایی نزدیک (داگ فایت) یک رقیب بسیار خطرناک محسوب می‌شود. ترکیب این توانایی با حجم زیاد سوخت داخلی، برد رزمی طولانی و رادار قدرتمند PESA، آن را به جنگنده‌ای مناسب برای برتری هوایی و گشت‌زنی‌های بلندمدت تبدیل کرده است.
- قیمت: ۸۵ میلیون دلار (امتیاز ۷)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۱.۱۵ (امتیاز ۸)
- پنهان‌کاری: ندارد (امتیاز ۰)
- ظرفیت تسلیحات: ۱۷۶۳۲ پوند (امتیاز ۲)
- سرعت: ۲.۲۵ ماخ (امتیاز ۲)
- تعداد عملیاتی: بیش از ۱۱۸ فروند (امتیاز ۰)
- مجموع امتیاز: ۱۹
- یوروفایتر تایفون (چند ملیتی): چابک و چندکاره اروپایییوروفایتر تایفون، ستون اصلی قدرت هوایی اروپا، اگرچه در هیچ یک از شاخص‌ها بهترین نیست، اما در تمامی زمینه‌ها عملکردی قابل قبول و متوازن دارد. این جنگنده با به‌روزرسانی‌های مداوم، از جمله کابین خلبان با نمایشگرهای عریض و توانایی همکاری با پهپادها، چابکی فوق‌العاده‌ای دارد و حتی در حالت کاملاً مسلح نیز قادر به پرواز سوپرکروز تا ۱.۵ ماخ است.
- قیمت: ۱۱۷ میلیون دلار (امتیاز ۳)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۱.۱۵ (امتیاز ۶)
- پنهان‌کاری: ندارد (امتیاز ۰)
- ظرفیت تسلیحات: ۲۰۰۰۰ پوند (امتیاز ۶)
- سرعت: ۲ ماخ (امتیاز ۱)
- تعداد عملیاتی: ۵۳۳ فروند (امتیاز ۳)
- مجموع امتیاز: ۱۹
- بوئینگ F/A-18E/F سوپر هورنت (ایالات متحده): ستون فقرات نیروی دریاییF/A-18E/F سوپر هورنت، ستون فقرات قدرت هوایی نیروی دریایی آمریکا، با قیمتی حدود ۷۳ میلیون دلار، کارآمد، چندمنظوره و مقاوم است. این جنگنده با برد بیشتر، ظرفیت تسلیحاتی بالاتر (۱۷۷۵۰ پوند) و نیاز به نگهداری کمتر نسبت به مدل اصلی هورنت، برای عملیات بر روی ناو هواپیمابر طراحی شده است.
- قیمت: ۷۳ میلیون دلار (امتیاز ۹)
- چابکی (نسبت رانش به وزن): ۰.۸۵ (امتیاز ۰)
- پنهان‌کاری: ندارد (امتیاز ۰)
- ظرفیت تسلیحات: ۱۷۷۵۰ پوند (امتیاز ۳)
- سرعت: ۱.۸ ماخ (امتیاز ۰)
- تعداد عملیاتی: ۸۲۷ فروند (امتیاز ۶)
- مجموع امتیاز: ۱۸
- داسو رافال (فرانسه): تندباد همه‌کارهداسو رافال، به معنای “تندباد”، نمادی از ظرافت و در عین حال قدرت است. این جنگنده برای بازتعریف مفهوم اومنی‌رول (Omnirole) طراحی شده، به این معنا که می‌تواند همه انواع ماموریت‌ها را به صورت همزمان انجام دهد. رافال مجهز به اویونیک پیشرفته، تلفیق حسگرها و یکی از بهترین سامانه‌های جنگ الکترونیک جهان است. استاندارد جدید F4 آن قادر به ردیابی جنگنده‌های پنهان‌کار از فاصله دور است.
- قیمت: ۱۲۵ میلیون دلار (امتیاز ۲)
- شتاب (نسبت رانش به وزن): ۱.۱۰ (امتیاز ۷)
- پنهان‌کاری: ندارد (امتیاز ۰)
- ظرفیت تسلیحات: ۲۰۹۰۰ پوند (امتیاز ۷)
- سرعت: ۱.۸ ماخ (امتیاز ۰)
- تعداد عملیاتی: ۲۹۹ فروند (امتیاز ۰)
- مجموع امتیاز: ۱۶
آینده جنگنده‌ها: نسل‌های جدید در راهند
در حالی که تعداد جنگنده‌های واقعی نسل پنجم در حال خدمت محدود است، انتظار می‌رود در سال‌های آتی چندین مدل دیگر به این جمع اضافه شوند. پروژه‌هایی مانند KF-21 بورامه (Boramae) ساخت کره جنوبی، TAI TF Kaan ترکیه و AMCA هند در دست توسعه هستند. همچنین، سوخو Su-75 چک میت روسیه نیز در انتظار ورود به خدمت است، اگرچه تحریم‌ها توسعه آن را با تاخیر مواجه کرده‌اند. پس از این نسل پنجم، موجی از هواپیماهای فوق پیشرفته برای تشکیل ناوگان نسل ششم در حال شکل‌گیری است که پیش‌بینی می‌شود اوایل دهه ۲۰۳۰ معرفی شوند و چشم‌انداز رقابت در دنیای جنگنده‌های برتر را دگرگون سازند.
