ترکیدن تایر هواپیما یکی از حوادث نادر اما بالقوه خطرناک در صنعت هوانوردی است که معمولاً در مراحل حساس پرواز مانند فرود، برخاستن یا حرکت روی باند (تاکسی کردن) رخ می‌دهد. طبق آمار منتشرشده از سوی سازمان هوانوردی فدرال آمریکا (FAA)، سالانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ مورد ترکیدگی تایر در هواپیماهای تجاری گزارش می‌شود؛ آماری که ضرورت توجه بیشتر به ایمنی تایرها را برجسته می‌سازد.
آمار ترکیدگی تایر در هواپیماهای تجاری
- بیشترین موارد ترکیدگی مربوط به هواپیماهای مسافربری بزرگ مانند بوئینگ 737 و ایرباس A320 است.
- حدود ۶۰ درصد از این حوادث در زمان فرود رخ می‌دهد.
- تنها ۱ درصد از موارد ترکیدگی منجر به حوادث جدی مانند آتش‌سوزی یا آسیب ساختاری می‌شود.
- طبق گزارش‌های FAA و NTSB، حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از ترکیدگی‌ها ناشی از فرسودگی تایر یا استفاده بیش از حد از آن‌هاست.
دلایل اصلی ترکیدن تایر هواپیما
۱. فرود سخت (Hard Landing): فرود با زاویه یا سرعت نامناسب فشار زیادی به تایرها وارد می‌کند و احتمال ترکیدگی را افزایش می‌دهد. ۲. ترمزگیری شدید (Overbraking): استفاده بیش از حد از ترمز، به‌ویژه در شرایط باند خیس یا یخ‌زده، موجب افزایش دمای تایر و پارگی آن می‌شود. ۳. فرسودگی تایر (Wear and Tear): تایرها پس از حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ فرود باید بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند. عدم تعویض به‌موقع، خطر ترکیدگی را بالا می‌برد. ۴. برخورد با اجسام خارجی (FOD): وجود اشیای تیز مانند فلز یا سنگ در مسیر باند می‌تواند به تایر آسیب جدی وارد کند. ۵. فشار نامناسب باد تایر: فشار کم باعث گرم شدن بیش از حد و فشار زیاد موجب پارگی می‌شود. ۶. بارگذاری بیش از حد (Overweight Landing): فرود با وزن بیش از حد مجاز، فشار مضاعفی به تایرها وارد کرده و احتمال ترکیدگی را افزایش می‌دهد.
نقش فرسودگی در ترکیدگی تایر
فرسودگی یکی از مهم‌ترین عوامل ترکیدگی تایر است. کاهش ضخامت آج، ایجاد ترک‌های ریز سطحی و آسیب‌های جانبی از جمله مشکلات رایج ناشی از فرسودگی هستند. همچنین تغییرات شدید دمایی بین ارتفاع بالا و سطح داغ باند، روند فرسایش تایر را تسریع می‌کند.
راهکارهای پیشگیری از ترکیدگی تایر هواپیما
- بازرسی دقیق تایرها قبل و بعد از هر پرواز برای شناسایی ترک‌ها، فرسودگی و فشار باد.
- تعویض به‌موقع تایرها طبق دستورالعمل‌های سازنده.
- استفاده از سیستم‌های ضدقفل ترمز (Anti-skid) برای جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها.
- آموزش خلبانان برای انجام فرود نرم و مدیریت صحیح ترمزگیری.
- بهره‌گیری از فناوری‌های نظارتی مانند سنسورهای فشار باد تایر (TPMS) برای پایش لحظه‌ای وضعیت تایرها.
در صورت ترکیدگی تایر در حین فرود، خدمه پرواز طبق چک‌لیست اضطراری عمل کرده و در صورت لزوم، آتش‌نشانی فرودگاه را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهند تا از بروز حوادث جدی جلوگیری شود.
با توجه به حساسیت بالای تایرها در ایمنی پرواز، رعایت اصول نگهداری، بازرسی منظم و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر ترکیدگی و ارتقای سطح ایمنی پروازهای تجاری ایفا کند. این موضوع نه‌تنها برای شرکت‌های هواپیمایی بلکه برای نهادهای نظارتی و فرودگاه‌ها نیز اهمیت حیاتی دارد.
سایر مطالب
هزینه خدمات فرودگاه نجف برای هر مسافر تا ۸ میلیون تومان؛ نرخ‌گذاری ویژه پروازهای اربعین اعلام شد
حادثه در فرودگاه کرمان: برخورد دُم هواپیمای ماهان به زمین
بازگشت پروازهای مستقیم به اروپا: آغاز دوباره فصل جدیدی از سفرهای هوایی
افزایش عوارض خروج از کشور در پروازهای خارجی و آخرین وضعیت واگذاری فرودگاه‌ها