با شتاب رشد صنعت هوانوردی و ظهور فناوری‌های نوین، فرودگاه‌ها بیش از هر زمان دیگری به‌عنوان مراکز پیشران توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی مطرح می‌شوند. آن‌ها نقطه آغاز و پایان سفرهای هوایی‌اند و نقش محوری در اتصال جهانی ایفا می‌کنند. پیش‌بینی‌ها می‌گوید تا سال ۲۰۳۳، ناوگان بازرگانی جهان به بیش از ۳۶۰۰۰ فروند هواپیما خواهد رسید و تا سال ۲۰۴۰، بیش از ۱۹ میلیارد مسافر از فرودگاه‌ها عبور خواهند کرد. این ارقام ضرورت رصد روندهای راهبردی و برنامه‌ریزی پیشرفته را آشکار می‌سازد.
پنج روند کلان که آینده فرودگاه‌ها را شکل می‌دهند
مدیران ارشد صنعت هوانوردی در جهان اتفاق نظر دارند که این پنج روند، فرودگاه‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰ را بازتعریف خواهد کرد:
- دستیابی به انتشار خالص صفر کربن: از طریق جایگزینی ناوگان زمینی با وسایل برقی؛ تولید و استفاده انبوه از سوخت‌های پایدار هوانوردی (SAF).
- نوآوری تکنولوژیک: کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت جریان مسافر؛ بلاک‌چین برای شفافیت زنجیره تأمین و خودکارسازی خدمات پروازی.
- اتصال بین وجوه حمل‌ونقل: ایجاد ترمینال‌های مولتی‌مودال (قطار، اتوبوس برقی، تاکسی پرنده) و هماهنگی یکپارچه بلیت و بار.
- نیروی کار انعطاف‌پذیر: ترغیب آموزش مجازی و به‌کارگیری ربات‌ها و سیستم‌های نیمه‌خودمختار در بخش‌های امنیت و خدمات گمرکی.
- انقلاب در تجربه مسافر: راهکارهای بیومتریک و واقعیت مجازی برای تسریع کنترل پاسپورت، خرید فروشگاه‌ها و ارائه محتوای سفری سفارشی.
توصیه‌هایی برای فرودگاه‌های آینده
برای بهره‌برداری مؤثر از این روندها و پایداری توسعه، مدیران فرودگاهی و نهادهای متولی باید بر دو محور تمرکز کنند:
- سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری هوشمند • تدوین نقشه راه انرژی پاک و جذب سرمایه در پروژه‌های SAF و زیرساخت‌های شارژ وسایط خودران • ایجاد چارچوب مقرراتی منعطف برای پذیرش فناوری‌های نوظهور و تضمین تداوم تامین مالی
- هم‌افزایی ذی‌نفعان و جوامع محلی • همکاری با نهادهای شهری برای ادغام فرودگاه در زنجیره حمل‌ونقل شهری و توسعه پروژه‌های مشترك بازیافت و گردشگری • جلب مشارکت دانشگاه‌ها و استارت‌آپ‌ها در مراکز نوآوری داخل فرودگاه برای طراحی خدمات مسافرمحور
آینده فرودگاه‌ها، نه‌تنها به‌خاطر رشد مسافر و هواپیما بلکه به علت نقش استراتژیک‌شان در جریان تجارت و ارتباطات بین‌الملل، مستلزم چشم‌اندازی بلندمدت، سرمایه‌گذاری هدفمند و همگرایی فناوری با سیاست‌گذاری است. با این رویکرد، هاب‌های هوایی می‌توانند فراتر از یک نقطه اتصال، به موتور محرک تحول پایدار در جهان تبدیل شوند.
