استان خراسان جنوبی، با موقعیت جغرافیایی استراتژیک در شرق کشور، سال‌هاست که با چالش‌های عمیق در حوزه زیرساخت حمل و نقل دست و پنجه نرم می‌کند. از شبکه‌های جاده‌ای که بار اصلی ترافیک شرق را بر دوش می‌کشند تا مسیرهای ریلی ناتمام و فرودگاه‌هایی با پروازهای لغوشده، توسعه این استان در بن‌بستی از وعده‌های محقق‌نشده گرفتار آمده است. این وضعیت، نه تنها بر رفاه شهروندان تأثیر منفی گذاشته، بلکه ظرفیت‌های اقتصادی و ترانزیتی منطقه را نیز به شدت محدود کرده است. در ادامه به بررسی ابعاد مختلف این چالش‌ها و اهمیت حیاتی توسعه حمل و نقل خراسان جنوبی می‌پردازیم.
[لینک تصویر: وضعیت حمل و نقل در خراسان جنوبی](
)
زیرساخت حمل و نقل جاده‌ای خراسان جنوبی: باری سنگین بر دوش جاده‌های نیمه‌کاره
جاده‌ها، شریان‌های حیاتی حمل و نقل در هر منطقه‌ای به شمار می‌روند و در خراسان جنوبی نیز این بخش بیش از ۹۰ درصد جابجایی کالا و ۹۵ درصد تردد مسافر را به خود اختصاص داده است. با این حال، از ۱۷ هزار کیلومتر راه موجود در استان، تنها ۴۰ درصد آن به بزرگراه چهارخطه تبدیل شده است. مدیرکل راه و شهرسازی استان، آقای مودی، صراحتاً به مشکلات گسترده زیرساختی در حوزه بزرگراهی اشاره کرده و نیاز مبرم به احداث هزار و ۵۰۰ کیلومتر باند دوم را تأکید می‌کند. این در حالی است که خراسان جنوبی ششمین استان کشور از نظر طول راه‌هاست، اما سهم اعتبارات آن در سال گذشته کمتر از نیم درصد بودجه عمرانی کل کشور بوده است. این کمبودها نه تنها به افزایش تصادفات و کاهش ایمنی جاده‌ای منجر می‌شود، بلکه سرعت توسعه اقتصادی و ترانزیتی را نیز به شدت کاهش می‌دهد و بار سنگینی را بر دوش رانندگان و ناوگان حمل و نقل جاده ای خراسان جنوبی می‌گذارد.
زیرساخت هوایی خراسان جنوبی: پروازهایی در مسیر بی‌برنامگی و فرصت‌سوزی
در کنار چالش‌های جاده‌ای، بخش هوایی زیرساخت حمل و نقل خراسان جنوبی نیز وضعیت مطلوبی ندارد. این استان با داشتن دو فرودگاه فعال، شاهد بی‌برنامگی و لغو مکرر پروازها است؛ به طوری که از ابتدای سال، بیش از ۷۰ پرواز رفت و برگشت لغو شده‌اند. این ناهماهنگی‌ها در حالی رخ می‌دهد که اتصال مستقیم به مراکز صنعتی و تجاری کشور، یکی از مطالبات اصلی مردم و بخش خصوصی برای توسعه خراسان جنوبی است. لغو پروازها نه تنها برنامه‌های سفر را مختل می‌کند، بلکه از توسعه گردشگری و سرمایه‌گذاری در منطقه نیز جلوگیری به عمل می‌آورد و فرصت‌های حیاتی برای رشد و ارتباطات استان را از بین می‌برد و عملاً کارایی فرودگاه خراسان جنوبی را کاهش می‌دهد.
پروژه راه آهن خراسان جنوبی: رویای ۲۲ ساله در ایستگاه اعتبارات قطره‌چکانی
شاید امیدبخش‌ترین طرح برای تحول زیرساخت حمل و نقل خراسان جنوبی، پروژه راه‌آهن شرق کشور باشد که به یک مطالبه ۲۲ ساله برای مردم استان تبدیل شده است. طرح راه‌آهن چابهار-بیرجند-یونسی با ۹۱۷ کیلومتر طول (۴۳۳ کیلومتر سهم خراسان جنوبی)، یکی از پنج طرح ملی تحول‌ساز کشور محسوب می‌شود. این کریدور راهبردی نقشی حیاتی در توسعه شبکه ریلی، اتصال استان به مسیرهای ترانزیتی و افزایش عمق راهبردی مرزهای شرقی ایفا می‌کند. با این وجود، با گذشت بیش از یک دهه از اولین تخصیص اعتبارات، هنوز کمتر از نیمی از مسیر به مرحله زیرساخت رسیده است. کارشناسان علت اصلی این کندی را "اعتبارات قطره‌چکانی" می‌دانند که بدون افزایش سهم سرمایه‌گذاری، تکمیل پروژه را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. این وضعیت، آینده راه آهن خراسان جنوبی را با تردید مواجه کرده است.
اهمیت راهبردی توسعه زیرساخت حمل و نقل خراسان جنوبی
توسعه حمل و نقل خراسان جنوبی فراتر از یک نیاز محلی، به عنصری حیاتی در راهبردهای کلان کشور تبدیل شده است. موقعیت مرزی این استان با افغانستان و نزدیکی به کشورهای آسیای میانه، پتانسیل بی‌نظیری برای تبدیل شدن به قطب ترانزیت شرق کشور را فراهم می‌آورد. با تکمیل و تقویت شبکه‌های ریلی و جاده‌ای، خراسان جنوبی می‌تواند:
نقش مهمی در کریدورهای بین‌المللی شرق به غرب و شمال به جنوب ایفا کند.
بستری برای توسعه صنایع معدنی و کشاورزی استان فراهم آورد.
به رشد صادرات و واردات از طریق مرزهای شرقی کمک شایانی کند.
اما این پتانسیل‌ها تا زمانی که زیرساخت حمل و نقل به روز و کارآمد نباشد، به طور کامل محقق نخواهند شد.
راهکارهای عبور از بن‌بست توسعه زیرساخت حمل و نقل خراسان جنوبی
برای خروج از بن‌بست کنونی در توسعه زیرساخت حمل و نقل خراسان جنوبی، نیازمند رویکردی جامع و عملیاتی هستیم. کارشناسان بر این باورند که تنها با افزایش چشمگیر سهم سرمایه‌گذاری و تغییر نگاه به این استان، می‌توان به نتایج ملموس دست یافت. برخی از راهکارهای کلیدی عبارتند از:
افزایش تخصیص بودجه ملی: اختصاص سهم واقعی و متناسب با موقعیت و نیازهای استان در بودجه‌های عمرانی کشور.
جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی: ایجاد جذابیت‌ها و تسهیلات لازم برای حضور سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در پروژه‌های بزرگ مقیاس حمل و نقل خراسان جنوبی.
اولویت‌بندی پروژه‌های راهبردی: تمرکز بر تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام و حیاتی مانند راه‌آهن شرق و توسعه بزرگراه‌های اصلی.
این اقدامات می‌تواند مسیر توسعه حمل و نقل خراسان جنوبی را هموار کرده و این استان را از محرومیت زیرساختی رهایی بخشد و پتانسیل‌های نهفته آن را به بالفعل تبدیل کند.
حمل و نقل بین المللی آریا نوین کارگو
مطالب مرتبط
- توسعه فرودگاه ایلام به محوریت ارتقای زیرساخت‌ها و خدمات مسافری وارد فاز جدیدی می‌شود
- دلتا ایرلاینز ۱۷۰ پرواز داخلی را لغو کرد کاهش پروازها در آمریکا تا پایان هفته ادامه دارد
- تفاهم‌نامه همکاری علمی برای توسعه صنعت هوانوردی کشور امضا شد
- رزمایش سانحه هوایی در سنندج توان نیروهای امدادی را محک زد
