صنعت هوانوردی کشور در مسیر تحولی تازه قرار گرفته و فرصت‌های بی‌سابقه‌ای را برای سرمایه‌گذاران، حتی با سرمایه‌های اندک، فراهم آورده است. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده که با رفع موانع موجود، امکان ورود سرمایه‌های خُرد به این صنعت فراهم شده و افراد می‌توانند با حداقل سرمایه ۱۰۰ میلیون تومان تا چند ده میلیون دلار، در بخش‌های مختلف صنعت هوایی سرمایه‌گذاری و فعالیت اقتصادی کنند.
راهبرد «سرمایه‌گذاری برای تولید» در صنعت هوانوردی
حسین پوررفرزانه، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، با اشاره به نام‌گذاری سال ۱۴۰۴ به عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» توسط رهبر معظم انقلاب، تأکید کرد که برای توسعه صنعت هوانوردی کشور، چهار رکن اساسی شامل ناوگان، فرودگاه، صنعت پشتیبان و نیروی انسانی باید به صورت هم‌زمان و متوازن رشد کنند. وی افزود که اتکا صرف به منابع دولتی، با محدودیت‌های موجود، امکان‌پذیر نیست و باید با جذب مشارکت‌های مردمی و سرمایه‌های خرد، به سمت اقتصاد مردم‌پایه حرکت کنیم.
الگوی بومی‌سازی جذب سرمایه و رفع موانع
پوررفرزانه به لزوم الگوبرداری از اقتصادهای موفق جهان اشاره کرد که در آن‌ها سرمایه‌های خرد مردم از طریق بورس، بانک‌ها و صندوق‌های تجمیع سرمایه جذب می‌شوند. با این حال، وی اذعان داشت که این موضوع در ایران، به ویژه در بخش بورس و بانک، مغفول مانده است. وی بیان کرد که با توجه به تجربیات نه چندان خوب گذشته در بورس و نرخ بهره بانکی که کمتر از نرخ تورم است، مردم تمایل کمتری به این شیوه‌های سرمایه‌گذاری دارند و ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را نزد خودشان نگه دارند.
برای رفع این چالش، سازمان هواپیمایی کشوری به دنبال پیاده‌سازی مدل موفق صنعت ساختمان‌سازی در صنعت هوانوردی است. در این مدل، تعدادی از افراد با تخصص‌های مختلف مشارکت کرده و پس از ساخت و ساز، منافع را بین خود تقسیم می‌کنند. پوررفرزانه توضیح داد که با به‌روزرسانی شیوه‌نامه‌ها، موانع سرمایه‌گذاری از سر راه برداشته می‌شود تا سرمایه‌ها به جای فرار به بازارهای موازی، به سمت بخش‌های زیربنایی اقتصادی نظیر صنعت هوانوردی هدایت شوند.
تسهیلات جدید برای سرمایه‌گذاران
معاون وزیر راه و شهرسازی به موارد مهمی در این راستا اشاره کرد:
- جدا شدن مالک از بهره‌بردار: این اقدام به معنای رفع محدودیت‌هاست؛ به عبارتی، کسی که مالک هواپیما است، می‌تواند بهره‌برداری آن را به ایرلاین‌های مختلف واگذار کند و رقابت ایجاد کند.
- خرید و فروش هواپیما با ریال: سازمان هواپیمایی کشوری قصد دارد شرایطی را فراهم کند تا عملیات خرید و فروش هواپیما در داخل کشور با ریال انجام شود. این کار به منظور رفع نگرانی افراد از نوسانات ارزی و تقویت اطمینان به سرمایه‌گذاری‌هاست.
- تنوع در حوزه‌های سرمایه‌گذاری: افراد می‌توانند در مقیاس‌های مختلف، از جمله هواپیماهای سبک، پهن‌پیکر، بالگرد، هواپیماهای کوچک زیر ۱۹ نفر برای پروازهای بین شهری و مویرگی، و پهپادها، با سرمایه‌هایی از ۱۰۰ میلیون تومان تا چند ده میلیون دلار در شقوق چهارگانه (ناوگان، فرودگاه، صنعت پشتیبان و نیروی انسانی) سرمایه‌گذاری کنند.
حمایت از نیروی انسانی و صنعت پشتیبان
پوررفرزانه همچنین به فراهم شدن زمینه رفع موانع در حوزه‌های تربیت نیروی انسانی، تأمین قطعات و تجهیزات اشاره کرد. وی اظهار داشت که شیوه‌نامه‌های مربوطه در این زمینه‌ها جاری و ساری شده و تلاش‌های زیادی برای رفع نقاط ضعف و حذف قوانین دست و پاگیر انجام شده است. به عنوان نمونه، شب عید امسال، اولین قرارداد سه‌جانبه بین متقاضی، مجری و سرمایه‌گذار برای تعمیر قطعات موتور هواپیما به امضا رسید و مشابه همین قرارداد برای ساخت قطعات موتور نیز آغاز شده است.
«اقتصاد دانش‌بنیان و مقابله با تحریم» و نظام مهندسی هوایی
سازمان هواپیمایی کشوری مرکزی تحت عنوان «اقتصاد دانش‌بنیان و مقابله با تحریم» را راه‌اندازی کرده است. این مرکز وظیفه حمایت از شرکت‌های طراح، سازنده، تعمیرکار و تأمین‌کننده کالاها و قطعات را بر عهده دارد و بسته‌های مختلف سرمایه‌گذاری را به آن‌ها معرفی می‌کند. با توجه به گردش مالی متوسط سالیانه یک میلیارد دلاری بلیت‌فروشی در صنعت هواپیمایی کشور، این صنعت پتانسیل قوی برای ایجاد یک اقتصاد مردم‌نهاد دارد.
در آینده نزدیک، «نظام مهندسی هوایی» نیز راه‌اندازی خواهد شد که اصول آن تدوین شده است. هدف از این نظام، افزایش مشارکت مردم در موضوعات سرمایه‌گذاری و اجرا در حوزه‌های ناوگان، فرودگاه، نیروی انسانی و صنعت پشتیبان است. همچنین، بسته‌های مختلف تشویقی شامل وام‌های ریالی با بهره معقول در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.
احیای مناطق دریایی جنوب با ایرتاکسی‌ها
پوررفرزانه به پتانسیل ۲۲۰۰ کیلومتر مرز آبی کشور اشاره کرد و یادآور شد که با تخصیص تسهیلات لازم به سرمایه‌گذاران برای ورود هواپیماهای کوچک و تاکسی‌های هوایی کم‌صندلی (ایرتاکسی)، می‌توان ترمینال به ترمینال و بندر به بندر مناطق دریایی جنوب کشور را احیا کرد. همچنین، بسته‌های سرمایه‌گذاری برای شرکت‌هایی که بتوانند تضامین لازم را ارائه دهند، شرایطی را فراهم می‌کند تا با معرفی آن‌ها به بانک مرکزی برای تأمین ارز، به واردات هواپیماهای سبک و حتی پهن‌پیکر اقدام کنند.
