درگیری‌های نظامی و تنش‌های ژئوپلیتیکی در سال‌های اخیر، صنعت حمل‌ونقل هوایی را با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه کرده‌اند. از جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی گرفته تا تداوم جنگ روسیه و اوکراین، خطوط هوایی بین‌المللی ناچار شده‌اند مسیرهای پروازی خود را بازطراحی کرده، هزینه‌ها را بازبینی کنند و با تهدیدهای امنیتی جدید مقابله نمایند.
بسته شدن آسمان‌ها؛ اولین واکنش به بحران‌های نظامی
به گزارش تین‌نیوز به نقل از ایرنا و با استناد به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، بسته شدن حریم هوایی کشورها در پی درگیری‌های نظامی، تأثیر مستقیمی بر ایمنی، هزینه و برنامه‌ریزی پروازها دارد. برای نمونه:
- در جریان حمله رژیم صهیونیستی به ایران و پاسخ متقابل تهران، کشورهای حوزه خلیج فارس آسمان خود را بستند و بیش از ۲۰ شرکت هواپیمایی بین‌المللی مجبور به لغو یا تغییر مسیر پروازهای خود شدند.
- درگیری کوتاه اما شدید میان هند و پاکستان در اردیبهشت‌ماه نیز منجر به ممنوعیت استفاده متقابل از حریم هوایی شد.
- پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲، روسیه حریم هوایی خود را به روی شرکت‌های غربی بست و این موضوع باعث شد بسیاری از خطوط هوایی آمریکایی و اروپایی مسیرهای خود را به‌طور کامل تغییر دهند.
تأثیرات اقتصادی و عملیاتی بر شرکت‌های هواپیمایی
درگیری‌های نظامی نه‌تنها امنیت پروازها را تهدید می‌کنند، بلکه هزینه‌های عملیاتی را نیز به‌شدت افزایش می‌دهند. شرکت‌های هواپیمایی باید در هر پرواز، میان عوامل متعددی از جمله:
- تقاضای مسافران
- شرایط جوی
- قیمت سوخت
- مقررات بین‌المللی
- زمان‌بندی خدمه پروازی
تعادل برقرار کنند. در شرایط بحرانی، این معادله پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر می‌شود.
نمونه‌های تاریخی از تأثیر درگیری‌ها بر هوانوردی
یکی از تلخ‌ترین نمونه‌ها، سرنگونی هواپیمای خطوط هوایی مالزی در سال ۲۰۱۴ بر فراز شرق اوکراین بود که منجر به کشته شدن ۲۹۸ نفر شد. این حادثه، زنگ خطر جدی برای پرواز در مناطق درگیر را به صدا درآورد.
طبق گزارش شرکت Verisk Maplecroft، در سال گذشته بیش از ۴.۵ درصد از خشکی‌های جهان تحت تأثیر درگیری‌های نظامی قرار داشته‌اند؛ آماری که نسبت به سال ۲۰۲۱، رشد ۶۵ درصدی را نشان می‌دهد.
خاورمیانه؛ گلوگاه پروازی آسیب‌پذیر
درگیری‌های اخیر در خاورمیانه، به‌ویژه میان ایران و رژیم صهیونیستی، تأثیر قابل‌توجهی بر پروازهای بین‌المللی داشته‌اند. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی که از شهرهای خاورمیانه به‌عنوان نقطه اتصال میان آسیا و اروپا استفاده می‌کردند، مجبور به تعلیق یا تغییر مسیر پروازهای خود شدند.
جمع‌بندی
درگیری‌های جهانی به یکی از مهم‌ترین عوامل اختلال در صنعت هوانوردی تبدیل شده‌اند. با توجه به اینکه روزانه بیش از ۱۰۰ هزار پرواز تجاری در سراسر جهان انجام می‌شود، هرگونه تنش نظامی می‌تواند زنجیره‌ای از تأثیرات امنیتی، اقتصادی و عملیاتی را به همراه داشته باشد. شرکت‌های هواپیمایی ناگزیرند با چابکی و دقت، استراتژی‌های خود را در برابر این تهدیدات بازنگری کنند.
