در جریان عملیات بزرگ اربعین ۱۴۰۴، صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور با بسیج ظرفیت‌های موجود و اجرای برنامه‌ریزی دقیق، موفق به جابه‌جایی بیش از ۵۴۰ هزار زائر از طریق ۴۰۲۷ پرواز شد. این عملیات از تاریخ ۴ تا ۲۶ مردادماه از ۲۶ فرودگاه داخلی و شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) انجام شد و به‌عنوان یکی از گسترده‌ترین عملیات‌های هوایی در تاریخ کشور ثبت گردید.
اقدامات کلیدی برای مدیریت هوشمند سفرهای هوایی اربعین
وزارت راه و شهرسازی با هدف ارتقای کیفیت خدمات و کنترل هزینه‌ها، مجموعه‌ای از اقدامات اجرایی را در حوزه هوایی به کار گرفت که شامل موارد زیر بود:
- افزایش ظرفیت ناوگان:
- اضافه شدن ۱۰ فروند هواپیمای پهن‌پیکر به ناوگان ویژه اربعین
- اختصاص مسیرهای پروازی از شهرهای مختلف به فرودگاه‌های مرزی مانند آبادان، اهواز، ایلام و کرمانشاه
- مدیریت فروش بلیت:
- آغاز پیش‌فروش اینترنتی بلیت‌ها از ۸ مرداد به‌صورت پلکانی
- ممنوعیت فروش بلیت‌های چارتری برای جلوگیری از افزایش قیمت
- رعایت کامل نرخ‌های مصوب در بازه ۱۷ تا ۲۶ مردادماه
طبق داده‌های رسمی، در این بازه نرخ‌گذاری، ۲۴۷۸ پرواز انجام شد و ۳۳۰ هزار زائر اعزام و پذیرش شدند. متوسط تأخیر پروازها حدود ۲۲ دقیقه بود که نسبت به سال گذشته کاهش محسوسی داشته و نشان‌دهنده بهبود عملکرد عملیاتی است.
خدمات فرهنگی، نظارتی و فرودگاهی؛ تجربه‌ای فراتر از جابه‌جایی
در شهر فرودگاهی امام خمینی (ره)، به‌عنوان قطب اصلی عملیات اربعین، بیش از ۱۵۰۰ پرواز انجام شد و ۲۲۱ هزار زائر با رضایت بالا جابه‌جا شدند. این فرودگاه با ارائه خدمات رفاهی و فرهنگی گسترده، نقش مهمی در ارتقای تجربه سفر ایفا کرد:
- خدمات فرهنگی و اجتماعی:
- استقرار ۲۲ موکب با خدمات پزشکی، کودک، پذیرایی و فرهنگی
- اجرای ۱۰ برنامه فرهنگی شامل تعزیه‌خوانی، سرود، دمام‌زنی و کاردستی
- افتتاح المان عصر عاشورا، موزه پرچم عتبات عالیات و نمایشگاه شهدای خدمت در ترمینال سلام
- خدمات حمل‌ونقل و رفاهی:
- پارکینگ رایگان با ظرفیت ۱۶ هزار خودرو
- اتوبوس‌های شبانه‌روزی برای انتقال زائران به نقاط مختلف
در حوزه نظارت نیز، ۵۲ شکایت ثبت‌شده در سامانه‌های نظارتی رسیدگی شد. سه شرکت هواپیمایی به دلیل عرضه بلیت خارج از شبکه به مراجع قضایی معرفی شدند، پنج سایت غیرمجاز فروش بلیت مسدود شد و یک دفتر خدمات هوایی به دلیل گران‌فروشی تعلیق شد.
نقش شرکت‌های تخصصی در موفقیت عملیات
- شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما):
- اختصاص ۴۱ هزار صندلی و جابه‌جایی ۳۸۸۶۰ مسافر با رعایت نرخ مصوب
- فعالیت ۶ فروند هواپیما با ضریب اشغال ۹۵٪ در ۱۹۶ پرواز
- انتقال ۲۵۰۰ نفر از جاماندگان در نجف و اختصاص ۲۰٪ ظرفیت به نهادهای خدمت‌رسان
- شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران:
- مدیریت ۶۴۲ پرواز ورودی و خروجی در ۲۶ فرودگاه کشور
- جابه‌جایی بیش از ۱۷۲ هزار مسافر با عملیات منظم و ایمن
طبق گزارش‌های تحلیلی مرکز پژوهش‌های مجلس، حمل‌ونقل هوایی در ایام اربعین نقش حیاتی در کاهش فشار بر حمل‌ونقل زمینی و افزایش ایمنی سفرها دارد. همچنین، استفاده از هواپیماهای پهن‌پیکر و مدیریت نرخ‌ها باعث افزایش رضایت عمومی و کاهش نارضایتی‌های سال‌های گذشته شده است.
جمع‌بندی: عملیات هوایی اربعین ۱۴۰۴ نشان داد که با برنامه‌ریزی دقیق، نظارت مؤثر و بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود، می‌توان سفرهای انبوه مذهبی را به‌صورت ایمن، منظم و رضایت‌بخش مدیریت کرد. این تجربه می‌تواند الگویی برای سایر مناسبت‌های ملی و مذهبی باشد که نیازمند جابه‌جایی گسترده جمعیت هستند.
سایر مطالب
تکذیب قاطعانه شایعه انفجار در فرودگاه مهرآباد: هیچ حادثه‌ای گزارش نشده است!
افزایش چشمگیر پروازهای تبریز–نجف برای خدمت‌رسانی به زائران اربعین
سرمایه‌گذاری در فرودگاه‌های آینده‌نگر؛ گامی استراتژیک در توسعه لجستیک هوایی با پهپادهای باری
مسدود شدن حریم هوایی ترکیه برای پروازهای دولتی اسرائیل؛ ایرلاین‌های تجاری همچنان بی‌خبر