فرود هواپیما در شرایط آلودگی شدید هوا، نه تنها یک رویداد دشوار برای خلبانان و کنترلکنندگان ترافیک هوایی است، بلکه ابعاد گستردهتری از جمله پیامدهای زیستمحیطی، اقتصادی و سلامت عمومی را در بر میگیرد. گزارشهای اخیر حاکی از رسیدن غلظت آلایندهها به سطوحی هشداردهنده است که فعالیتهای حیاتی مانند حملونقل هوایی را تحتالشعاع قرار میدهد.
آلودگی هوا و هشدار سازمان محیط زیست: فرود هواپیما در شرایط بحرانی
در اوایل آذرماه سال جاری، گزارش سازمان محیط زیست نشان داد که میانگین غلظت ۲۴ ساعته ذرات معلق PM2.5 به رقم نگرانکننده ۱۰۷ میکروگرم بر مترمکعب رسیده است. این میزان، حدود ده برابر رهنمود سازمان بهداشت جهانی (۱۰ میکروگرم بر مترمکعب) است که حد مجاز برای حفظ سلامت عمومی تعیین شده. چنین غلظت بالایی از آلایندهها، میدان دید را به شدت کاهش داده و فرود هواپیما را به عملیاتی پرریسک و پیچیده تبدیل میکند. شرایط غبارآلود و مه دود ناشی از آلودگی، قابلیت دید افقی و عمودی را به قدری پایین میآورد که خلبانان مجبور به اتکای کامل بر سامانههای ناوبری ابزاری میشوند. این وضعیت، فشار روانی و کاری مضاعفی را بر دوش خدمه پرواز و برج مراقبت تحمیل میکند و میتواند منجر به تأخیر یا حتی لغو پروازها شود.
چالشهای فرود هواپیما در مه دود غلیظ: ریسکها و تدابیر
هنگامی که آلودگی هوا به اوج خود میرسد و ذرات معلق، آسمان را فرا میگیرند، عملیات فرود هواپیما با چالشهای متعددی روبرو میشود که ایمنی پرواز را به طور جدی تهدید میکند. از جمله این چالشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش دید خلبان: مهمترین و ملموسترین چالش، کاهش شدید دید است که میتواند مانع از رویت صحیح باند فرودگاه و موانع اطراف شود. این امر به خصوص در مراحل پایانی فرود که نیاز به تشخیص بصری بالا است، حیاتی است.
افزایش وابستگی به ابزارها: در شرایط نامساعد جوی ناشی از آلودگی هوا، خلبانان باید به طور کامل به سیستمهای ناوبری پیشرفته مانند ILS (سیستم فرود ابزاری) و رادارها متکی باشند. هرگونه نقص در این سیستمها یا خطای انسانی، میتواند عواقب جبرانناپذیری داشته باشد.
تغییر مسیر و تأخیر در پروازها: برای حفظ ایمنی، بسیاری از پروازها ممکن است مجبور به تغییر مسیر به فرودگاههای جایگزین یا انتظار در فضای هوایی شوند که این مسئله، علاوه بر افزایش مصرف سوخت، به تأخیر و نارضایتی مسافران میانجامد.
تأثیر بر سلامت خدمه پرواز: مواجهه طولانیمدت با هوای آلوده، حتی در ارتفاعات پایینتر، میتواند بر سلامت خلبانان و خدمه پرواز نیز تأثیر منفی بگذارد.
پیامدهای گسترده آلودگی هوا بر صنعت هوانوردی و ایمنی پرواز
تأثیر آلودگی هوا تنها به دشواری فرود هواپیما محدود نمیشود و میتواند پیامدهای وسیعتری برای کل صنعت هوانوردی داشته باشد. این پیامدها شامل موارد زیر است:
افزایش هزینههای عملیاتی: تأخیرها، تغییر مسیرها، و نیاز به سوخت بیشتر، هزینههای عملیاتی شرکتهای هواپیمایی را به شدت افزایش میدهد.
آسیب به تجهیزات هواپیما: ذرات معلق در هوا میتوانند به موتورها و سایر اجزای حساس هواپیما آسیب رسانده و نیاز به تعمیر و نگهداری مکرر و پرهزینه را به وجود آورند.
کاهش ظرفیت فرودگاهها: در روزهای با آلودگی شدید، ممکن است ظرفیت پذیرش پروازها در فرودگاهها به دلیل محدودیتهای ایمنی کاهش یابد که منجر به ازدحام و اختلال در جدول پروازی میشود.
تأثیر بر اعتبار صنعت: تکرار تأخیر و لغو پروازها به دلیل آلودگی، میتواند به اعتبار صنعت هوانوردی و اعتماد مسافران آسیب برساند.
راهکارهای کاهش آلودگی هوا برای تضمین سلامت حمل و نقل هوایی
مقابله با چالشهای ناشی از آلودگی هوا برای فرود هواپیما و کل صنعت هوانوردی، مستلزم اتخاذ راهکارهای جامع و چندجانبه است. این راهکارها باید هم در سطح محلی و ملی برای کنترل منابع آلودگی و هم در سطح بینالمللی برای هماهنگی اقدامات زیستمحیطی اجرا شوند. توسعه و ترویج حملونقل عمومی پاک، بهبود کیفیت سوخت، استفاده از فناوریهای نوین برای کاهش آلایندگی خودروها و صنایع، و همچنین سرمایهگذاری در سیستمهای پیشرفته پایش و پیشبینی کیفیت هوا، از جمله اقداماتی هستند که میتوانند به کاهش این معضل زیستمحیطی کمک کنند. همکاری تنگاتنگ میان سازمانهای محیط زیست، نهادهای هوانوردی و شهرداریها برای اجرای طرحهای کاهش آلودگی، گامی اساسی در تضمین ایمنی و پایداری حمل و نقل هوایی خواهد بود.
حمل و نقل بین المللی آریا نوین کارگو
مطالب مرتبط
- رشد چشمگیر ۶.۶ درصدی تقاضای جهانی سفر هوایی در اکتبر ۲۰۲۵، نویدبخش رونق پایدار صنعت هوانوردی است
- ایرباس با هشدار درباره اختلال در دادههای کنترل پرواز، ناوگان جهانی A320 خود را به چالش کشید
- چرایی استقرار پژوهشکده هوانوردی در سازمان هواشناسی: ابهامات تخصصی و کشمکشهای مدیریتی ادامه دارد
- چرا فرودگاه چابهار همچنان در انتظار سرمایهگذار میماند؟ تعارض منافع داخلی پروژه چین را متوقف کرد
